نرمش قهرمانانه یا قیام عاشورایی؟
یکی از شبهات قدیمی این است که چرا امام حسن(علیه السّلام) صلح کردند ولی امام حسین(علیه السّلام) قیام؟ به این سؤال پاسخ های متفاوتی داده شده امّا دراین نوشته می خواهم از منظری متفاوت به موضوع نگاه کنم که تا حالا توی کتاب های تاریخی که خوندم با این نگاه به سؤال جواب ندادند.
با بررسی تاریخ به این موضوع خواهید رسید که جنگ های زمان پیامبر(ص) جنگ بلاد اسلام و بلاد کفر بوده، امّا زمان خلافت امیرالمؤمنین(علیه السّلام) جنگ ها بین خود مسلمانان بوده است. گذشته از اینکه چه عواملی در به وجود آمدن این شکاف بین مسلمین مؤثّر بوده، باید به این نکته توجّه کرد که ناآگاهی مردم و بی بصیرتی خواصّ جامعه این جنگ ها را به وجود آورده است. صلح امام حسن(علیه السّلام) یا قیام امام حسین(علیه السّلام) هردو تحمیل جامعه بر آن دو امام بزرگوار بوده است و ائمه نیز چون باید جامعه را هدایت می کردند متناسب با شرایط روز بهترین راه را انتخاب می کردند. اگر جامعه را در شرایط مطلوب در نظر بگیریم از همان ابتدا نباید اختلافی برای تعیین خلیفه بین مسلمانان پیش می آمد زیرا پیامبر اکرم(ص) مسیر را مشخّص کرده بود و این شورای سقیفه بود که جامعه اسلامی را از مسیر اصلی خود منحرف کرد. اگر مردم در مسیری که پیامبر(ص) برای آنها ترسیم کرده بود گام برمی داشتند نه صلحی پیش می آمد نه قیامی!
جواب های دیگری که به این شبهه داده شده اینست که نباید فقط به جهه حق نگاه نکنیم و از جبهه باطل غافل شویم. در تحلیل مسائل و تصمیم گیری باید به موقعیّت و جایگاه دشمن نیز باید توجّه کرد و راهبردی مناسب برای مقابله با آن اتّخاذ کرد. زمان امام حسن(علیه السّلام) ،دشمنی مانند معاویه در رأس جبهه باطل قرار داشت و به گونه ای عمل می کرد که ظواهر اسلامی حفظ شود که این کار تشخیص را برای عوام جامعه مشکل کرده بود تا جایی که اگر امام حسن(علیه السّلام) قیام می کرد و شهید می شد، دستگاه حکومتی معاویه به راحتی می توانست آن را توجیه کند و با زور و زر و تزویر شعله قیام را در نطفه خفه کند. دراین صورت راه قیام به جزء خودکشی و تضیف نیروی شیعه ثمری نداشت به همین دلیل امام حسن(علیه السّلام) یهترین راه را انتخاب کرد و با یک نرمش قهرمانانه کاری کرد که نیروی شیعیان حفظ و تثبیت شود و با توجّه به مفاد قرارداد زمینه برای قیام حسینی آماده شود. صلح امام حسن(علیه السّلام) زمینه ساز قیام امام حسین(علیه السّلام) بود اگرچه هردوی این ها را جامعه بر ائمه تحمیل کرده بود. این مشکل حتّی زمان امام حسین(علیه السّلام) نیز وجود داشت و ایشان نیز همانند برادرشان از جنگیدن با حکومت معاویه خودداری کردند اگرچه هردو امام به صلح پای بند بودند امّا از حقّ خود چشم پوشی نکردند و در شرایط مختلف با سلاح زبان به دفاع از حق خود می پرداختند. بعد از شهادت امام حسن(علیه السّلام)، اباعبدالله (علیه السّلام) در پاسخ به نامه های کوفیان که دعوت به قیام می کردند اینگونه پاسخ می دهند که: "... تا زمان مرگ معاویه صبر پیشه کنید." چون یزید از هوش و زیرکی(نکراء) معاویه بهره ای نداشت و ظواهر اسلامی را نیز رعایت نمی کرد، زمینه را برای قیام عاشورایی آماده می کرد.
امروز نیز باید با بصیرت عمل کنیم، گوش به فرمان رهبر معظّم انقلاب باشیم و در راه زمینه سازی حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) تلاش کنیم...
إن شاءالله
جزء کسانی نباشیم که
نرمش قهرمانانه یا قیام عاشورایی
را به رهبرشان
تحمیل کردند.
حسن ختام این نوشته:
صحبت های مقام معظّم رهبری امام خامنه ای (مدظلّه العالی)
{عبرت های عاشورایی}
باید مواظب باشیم که عوام نباشیم و هر کاری که می کنیم از روی بصیرت باشد آن کسی که از روی بصیرت کار نمی کند، عوام است.
در هر جامعه ای، در هر شهری و در هر کشوری، با یک برش، مردم به دو قسم،
تقسیم می شوند؛ یک قسم کسانی که از روی فکر، فهمیدگی، تصمیم گیری می
کنند، یک راهی را می شناسند و دنبال آن حرکت می کنند (البته خوب و بدش را
کاری نداریم) حالا اسم اینها را خواص بگذاریم.
...خواص یعنی کسانی که وقتی یک عملی را انجام می دهند، موضعگیری می کنند، از روی فکر و تحلیل است می فهمند، تصمیم می گیرند و عمل می کنند نقطه مقابلش هم عوام است عوام یعنی کسانی که وقتی جوّ به یک سمتی می رود، اینها هم می روند، تحلیل ندارند یک وقتی مردم می گویند زنده باد، این هم نگاه می کند و می گوید زنده باد یک وقت مردم می گویند مرده باد، نگاه می کند، می گوید:مرده باد! ... یک وقت فرض کنید حضرت مسلم وارد کوفه می شوند، می گویند: پسرعموی امام حسین (علیه السّلام) آمد، برویم آنها می خواهند قیام کنند و چه و چه؛ سپس به طرف مسلم می روند و 18 هزار نفر با مسلم بیعت می کنند.
اگر خواص در هنگام خودش کاری را که تشخیص دادند، عمل کردند، تاریخ نجات پیدا می کند و حسین بن علی ها دیگر به کربلاها کشانده نمی شوند. اگر خواص بد فهمیدند، دیر فهمیدند و با هم اختلاف کردند،... معلوم است که کربلاها در تاریخ تکرار خواهد شد.
منبع:
سخنرانی رهبری در نماز جمعه تهران، 18 اردیبهشت 77
سخنرانی مقام معظم رهبری در جمع بسیجیان، 20 خرداد 75
